Qədim paytaxtımız tarixi abidələrlə zəngin bir şəhərdir. Bu abidələrin sırasında xüsusi yer tutan memarlıq incilərimizin tarixini yada salaq. 2021-ci ilin Azərbaycanda “Nizami Gəncəvi İli” elan olunması ilə əlaqədar ilk bu abidə ilə başlayırıq. Əməkdaşımız David Nuraşvili tarixə nəzər saldı.
Azərbaycanın paytaxtı qədim Bakı şəhərinin tam mərkəzində cazibədar görünüşü, ehtişamı ilə hamının diqqətini cəlb edən bir bina ucalır... Eyvanı mavi-yaşıl kaşılarla bəzənmiş, tağlarında Azərbaycanın 6 görkəmli söz ustadının - Füzulinin, Vaqifin, Natəvanın, M.F.Axundovun, C.Məmmədquluzadənin və C.Cabbarlının əzəmətli heykəlləri olan memarlıq abidəsi... Bu bina dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin adını daşıyan Milli Azərbaycan Ədəbiyatı Muzeyidir...
Dünyada yeganə ədəbiyyat muzeyi sayılan bu müqəddəs söz sarayı Azərbaycan xalqının qədim mədəniyyətinin, zəngin ədəbi irsinin təbliğatçısı olmaq kimi şərəfli missiyanı həyata keçirir. İlk baxışda öz memarlıq üslubu ilə diqqəti cəlb edən muzeyin tarixi XIX yüzilliyin ortalarına aiddir.
1850-ci ildə qədim İçərişəhəri əhatə edən Qala divarları yaxınlığında milyonçu Hacı Hacıağa tərəfindən inşa edilmiş birmərtəbəli karvansaraya sonradan ikinci mərtəbə də əlavə olunur. 1915-ci ildə isə bina “Metropol” mehmanxanasına çevrilir.
Ədəbiyyatımızın bir neçə min illik tarixini qoruyan bu məkanda müxtəlif sənədlər, əlyazmalar, kitablar ilə yanaşı, qədim və orta əsrlər dövrünə aid maddi mədəniyyət nümunələri, rəsm və heykəltaraşlıq əsərləri nümayiş etdirilir. Ədəbiyyat tarixi muzeyi 30 ekspozisiya zalından, 10 əsas şöbə, 2 regional filial, elmi fonddan ibarətdir. Ekspozisiya zallarında tanınmış şair və yazıçılara, ədəbiyyatşünaslara həsr olunan stendlər, fotomateriallar, rəsm əsərləri, sənədlər, kitablar, həmçinin şəxsi əşyalar toplanıb. Muzey mütəmadi olaraq müxtəlif elmi əsərlər, monoqrafiyalar, buklet və bələdçilər nəşr etdirir. Pandemiya dövründə dünyanın yeganə ədəbiyyat muzeyi sayılan bu mədəniyyət məbədini gözlə görmək, qarış-qarış gəzmək, sözün, sənətin möcüzəsini hiss etmək isə hələ ki, virtual mümkündür.
