İşimiz bir balaca çətinə düşəndə, həmsöhbətimizə nəyisə izah edə bilməyəndə, deməyə başqa söz tapa bilməyəndə üz tuturuq filmlərimizdən, az qala, atalar sözünə, zərbməsələ çevrilən aforizmlərə: “Səkkiz min pul alıblar, oynamaqlarına bax”, “Sənə əjdaha lazımdır?!”, “Zülümov dedi, qurtardı!”, “Sağ ol, komsomol, xeyirə-şərə yarayan adamsan”, “Axır ki bir alim ərə rast gəldim”, “Saat doqquzun yarısı alman zabitiylə görüşüm var”, “Sən gecələr yat, ay Qurban” və s.
Bəli, bu gün qəliz və vacib sənətimizin 122 yaşı tamam olur. 1898-ci il avqustun 2-dən başlayır kino tariximiz. O gündən indiyə kimi minlərlə bədii, sənədli, qısametrajlı, tammetrajlı filmlər istehsal olunub. Foto və xronikal kadrlardan ibarət fotoqraf və nasir Aleksandr Mişon tərəfindən çəkilmiş “Bibiheybətdə neft fontanı yanğını”, “Şəhər bağında xalq gəzintisi”, “Balaxanıda neft fontanı” və s. ilə başlasa da, ilk bədii filmimiz – “Neft və milyonlar səltənətində” 1915-ci ildə çəkildi. Sonralar Azərbaycanda “Bakılılar”, “Kəndlilər”, “Sevil”, “26-lar”, “Ögey ana”, “Şərikli çörək”, “Bəxtiyar”, “O olmasın, bu olsun”, “Arşın mal alan”, “Qayınana” və daha neçə-neçə sevilən, bu gün də böyük maraqla izlənilən filmlər istehsal olundu, neçə-neçə kino mükafatları təsis edildi, festivallar təşkil olundu.
Son dövrlər Azərbaycan kinematoqrafına uğur gətirən filmlərimizdən “Çölçü”, “Dolu”, “Qala”, “Nabat”, “Qırmızı bağ”, “Yarımçıq xatirələr” bir çox xarici ölkələrdə keçirilən nüfuzlu kino festivallarında iştirak edib, ölkəmizə mükafatlar qazandırıblar. Təkcə rejissor Şamil Əliyevin 2012-ci ildə Mədəniyyət Nazirliyinin sifarişi ilə çəkdiyi “Çölçü” filmini qeyd etmək kifayət edər. Film 2012-ci ildən bu günə kimi neçə-neçə festivallarda iştirak edib, onlarla mükafatlar qazanıb, ölkəmizin bayrağını yüksəklərə qaldırıb. Hətta 2014-cü ildə “Xarici dildə ən yaxşı film” nominasıyasında “Oskar” mükafatına təqdim olunmuş və ilkin siyahıda yer almışdı.
Bu gün ölkəmizdə də bir neçə nüfuzlu kino festivalları təşkil olunur. Bu ilin noyabr ayında baş tutacaq XI Bakı Beynəlxalq Qısa Filmlər Festivalı da bu sıradandır. Festival neçə-neçə gənc rejissorları, ssenaristləri, operatorları üzə çıxarır, sənətdə ilk addımlarını atmaqda onlara dəstək olur.
2 avqust Kino İşçilərinin Peşə Bayramı (18 dekabr 2000-ci il) münasibətilə biz də bir neçə kino adamları arasında sorğu keçirdik, kino sənətindəki uğuları ilə maraqlandıq.

İlk respondentimiz rejissor, prodüser, ssenari müəllifi, nasir, dramaturq Rodion İsmayılov oldu:

“Fəxrlə deyə bilərəm ki, “Köç” və “Doğma ocaq” filmlərim Azərbaycanı 80-dən artıq beynəlxalq kinofestivallarda təmsil edib. Müsabiqələrdə qalib gələrək bir neçə dəfə Azərbaycan bayrağını yüksəklərə qaldırıblar. Nümayişlərdən sonra adəti üzrə tamaşaçılar məndən böyük maraqla ölkəmiz haqda, onun mədəniyyəti, insanları haqda soruşurdular. Həta bəziləri Azərbaycana, bu filmlərin çəkildiyi məkana – doğma yurdum Tovuza da gəlmək istədiklərini bildirirdilər. Festival nümayişlərindən əlavə, bu filmlər Rusiya, Çin və bir çox Avropa ölkələrinin telekanallarında nümayiş olunub və hazırda da nümayiş olunmaqda davam edir, tək televiziyalarda yox, hətta kinoteatrlarda da.
Mənim daha bir uğurum ondadır ki, hər dəfə mənim filmlərim beynəlxalq yarışlarda iştirak edəndə dünya kinematoqrafının nümayəndələri Azərbaycan kino sənətini tanıyıb və yüksək qiymətləndirmək məcburiyyətində qalıblar”.

Şair, yazıçı, kinodramaturq, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Yaradıcılıq məsələləri üzrə katibi İlqar Fəhmi isə bunları söylədi:
“Son on ildə beş ssenarim dövlət sifarişi ilə ekranlaşdırılıb, amma təbii ki, mənim özüm üçün ən əhəmiyyətlisi “Aktrisa” romanımın motivləri əsasında Rövşən İsaxın çəkdiyi eyniadlı film oldu... Məncə bunu uğur hesab etmək olar, çünki oradakı süjet və estetika bizim kinoda ilk dəfəydi işlənirdi”.
Kinorejissor, ssenarist, prodüser Oleq Səfərəliyevin Mədəniyyət Nazirliyinin sifarişi ilə çəkilən “Əlvida Cənub şəhəri” adlı ekran işi isə V “Qızıl çıraq” milli mükafatına (üç nominasiyada) layiq görülüb:

“57-ci Berlin Kinofestivalının “Panorama” müsabiqəsində də iştirak edib. Eyni zamanda, İstanbul, Monreal və bir neçə festivallarda iştirak edib. Hazırda gənc rejissorlara bu çətin yolda ilk addımlarını atmaqda yardım edirəm”.

Gülər Sadıqova